28. Vervloekingstablet uit Tongeren

‘Iedereen is bang om door zwarte magie te worden behekst.’ Dat schrijft de Romeinse geleerde Plinius in de jaren 70 na Christus. Uit die periode dateert dit loden vervloekingstablet uit Romeins Tongeren. Het is uniek voor België. Dat dit een vervloekingstablet gaat is, suggereert het lood. Dat metaal werd vaak gebruikt bij zwarte magie. De zwarte magie blijkt ook uit wat op het tablet staat, al ontbreekt er een concrete vervloeking en weten we niet exact wat alles betekent. Helemaal bovenaan zie je magische tekens, geïnspireerd door Griekse letters. Daaronder, tussen twee strepen, worden magische woorden of goddelijke namen opgesomd, in het Grieks. In het middendeel staan in een halve cirkel tekeningen, magische tekens en tekst, opnieuw in het Grieks. Helemaal onderaan heeft iemand in het Latijn de naam van de bestemmeling geschreven: Gaius – afgekort is dat C in het Latijn – Iulius Viator. Rechts daarvan staat dat Ingenua hem heeft gebaard. Gaius Iulius Viator was een Romeinse burger, dat verraadt zijn driedelige naam. En Gaius had minstens één vijand. Die heeft dit tablet gekocht of laten maken. We kennen een viertal loden plaatjes uit het huidige Tunesië en Griekenland die sterk lijken op het Tongerse exemplaar. En uit Egypte zijn er papyrussen bekend met soortgelijke magische formules. Er moeten in het Romeinse Rijk handboeken hebben gecirculeerd waaruit mensen magische teksten en tekens konden putten. Iemand heeft dit tablet vastgemaakt aan Gaius’ huis, ongetwijfeld op een onopvallende plek. Vandaar de twee doorboringen. Waarom weten we niet, en ook niet wat voor lelijks de vervloeker Gaius heeft toegewenst. Op andere vervloekingstabletten is dat onder meer blindheid, doofheid, niet meer kunnen spreken, onvruchtbaarheid enzovoort. Je zou voor minder bang zijn…

Press play to start the audio from the beginning

Gallo-Romeins Museum

Ontdek het veelzijdige verhaal van de mens in de regio Limburg: van de prehistorie tot het einde van de Romeinse tijd. Maak kennis met de grote omwentelingen en kijk naar meer dan 2000 objecten uit de eigen collectie, mooi uitgelicht en gepresenteerd in een verrassende scenografie van Niek Kortekaas en De Gregorio & Partners